Voor  literatuurlijst klik hier.

De Naam van de

Gemeente van God

De meeste mensen geloven dat een kerk een gebouw is met
een kruis op de façade. En als het oude gebouwen zijn, hebben
ze een spitse toren met daarop een kruis of een haan. De
betekenis van het woord 'kerk' is inderdaad op deze
manier ingeburgerd. Mensen gaan op zondagmorgen naar
dit gebouw voor een dienst. Als we echter terug willen naar
de bijbelse begrippen, dan moeten we in het Oude Testament
op zoek gaan naar Gods volk en in het Nieuwe Testament naar
de groep mensen die Christus tot zijn eigendom heeft gemaakt.

De oudtestamentische Gemeente

God riep Abraham uit de heidense wereld en leerde hem te vertrouwen op God. God ontvouwde hem de grootse plannen die Hij had met zijn nakomelingen. Deze kennis en training zette God voort met zijn zoon Izak en kleinzoon Jakob. Uit Jakob werden twaalf zonen geboren die uiteindelijk, vanwege een hongersnood, in Egypte terechtkwamen. Toen deze families uitgegroeid waren tot enkele miljoenen mensen en een bitter bestaan hadden als slaven, besloot God dit volk uit de wereld van de heidenen te roepen zoals Hij met hun voorvader Abraham had gedaan.
Abraham was een uitgeroepene en Israël – de twaalf stammen – was uitgeroepen. Deze uitgeroepenen, een gemeenschap van mensen, die God toebehoorden, vormden de gemeente van God. Deze afgescheiden mensen werden in de woestijn vergaderd en kregen wetten van God. De Bijbel duidt hen vaak aan als 'de vergadering in de woestijn'.
In het Hebreeuws werden meestal twee woorden gebruikt: qaahaal of eedaah.
De betekenis is ruimer dan ons Nederlandse woord vergadering. Voor ons is vergadering een bijeenkomst van mensen, meestal in een zaal. Dit heeft dus betrekking op een korte tijd. Als de mensen uiteen gaan, is de vergadering voorbij. Omdat het volk dag en nacht bijeen bleef, afgezonderd van de wereld, was qaahaal een goede term voor de Israëlieten die door de woestijn trokken en in tenten verbleven. Ze gingen immers niet uiteen om naar hun eigen huizen te gaan. Ze bleven 40 jaar vergaderd in de woestijn.

Exodus 12:6  En gij zult het bewaren tot de veertiende dag van deze maand; dan zal de gehele vergadering der gemeente van Israël het slachten in de avondschemering.

In dit vers staan beide woorden, vergadering (eedaah) en gemeente (qaahaal).

Exodus 16:3  en de Israëlieten zeiden tot hen: Och, dat wij door de hand des Heren in het land Egypte gestorven waren, toen wij bij de vleespotten zaten en volop brood aten; want gij hebt ons in deze woestijn geleid om deze gehele gemeente [qaahaal] van honger te doen omkomen.

Exodus 17:1  De gehele vergadering [eedaah] der Israëlieten brak daarna op uit de woestijn Sin, trekkende van pleisterplaats tot pleisterplaats naar het bevel des Heren, en legerde zich te Refidim, maar daar was geen water voor het volk om te drinken.

Onder Jozua wordt Kanaän veroverd op de heidense volken. Dit was een overgang van een nomadenbestaan naar een burgermaatschappij.

Jozua 8:35  Er was geen woord van al hetgeen Mozes geboden had, dat Jozua niet voorlas aan de gehele gemeente [qaahaal] van Israël en de vrouwen, de kinderen en de vreemdelingen, die met hen meegegaan waren.

Jozua 9:15  En Jozua sloot vriendschap met hen en maakte een verbond met hen, dat hij hen in leven zou laten; en de hoofden der vergadering [eedaah] bezwoeren het hun.

In de periode van de richters, wanneer ze in hun dorpen en steden wonen, wordt nog steeds gesproken over de vergadering.

Richteren 21:13  Daarna zond de gehele vergadering [eedaah] een boodschap tot de Benjaminieten, die op de rots Rimmon waren, en kondigde hun vrede aan.

Onder de koningen wordt vrijwel uitsluitend het woord qaahaal (gemeente) gebruikt en eedaah alleen dan als specifiek een bijeenkomst wordt bedoeld.

De nieuwtestamentische Gemeente

De vele en vooral grote traditionele kerkgenootschappen hebben het woord 'kerk' in hun naam. Hoewel met kerk meestal een gebouw wordt bedoeld waar gelovigen bijeenkomen, wordt het woord 'kerk' ook toegepast in veel namen van kerkgenootschappen.
Wordt in het Nieuwe Testament het woord 'kerk' gebruikt voor de eerste gemeenten?
Het woord 'kerk' komt uit het Grieks, van kyriakos. De oorspronkelijke betekenis heeft geen betrekking op een gebouw en ook niet op een groep godsdienstige mensen. Het kan er wel mee geassocieerd worden, want de letterlijke betekenis is: 'van de heer' of 'des heren'. Men kan van een bouwwerk zeggen dat het van de heer is. Ook van een gemeenschap van mensen kan gezegd worden dat zij van de heer is. Als men de oorspronkelijke betekenis van het woord kerk in acht wil nemen, klinken sommige uitspraken heel vreemd. De betekenis van de kerkgemeenschap met de naam ’De Kerk van de Heer’ is ’De van de Heer van de Heer’. In de loop der eeuwen is de betekenis van kerk (kyriakos) van 'des heren' veranderd in kerkgebouw of gemeente.
Als we echter waarde hechten aan de woorden die God inspireerde te gebruiken in de Bijbel, dan zullen we in de heilige schrift moeten kijken.
Het woord 'kyriakos' komt tweemaal in het Nieuwe Testament voor:

1 Corinthe 11:20  Wanneer gij dan bijeenkomt, is dat niet het eten van de maaltijd des Heren [kuriakos].

Openbaring 1:10  Ik kwam in vervoering des geestes op de dag des Heren [kuriakos], en ik hoorde achter mij een luide stem, als van een bazuin.

In beide verzen staat 'des Heren', wat hetzelfde is als 'van de Heer' en een vertaling is van het Griekse kyriakos of kuriakos. In deze verzen gaat het over een maaltijd en een dag van de Heer en niet over een georganiseerde groep gelovigen. Welk woord gebruikt het Nieuwe Testament voor de getrouwen van Christus die als een organisatie functioneren?
Zoals u weet is het Oude Testament, op enkele gedeelten na die in het Aramees geschreven zijn, oorspronkelijk geschreven in het Hebreeuws. Tijdens de Griekse overheersing van de toenmalige wereld gedurende enkele eeuwen v. Chr., werd de Griekse taal zo belangrijk, dat er behoefte bestond om het Oude Testament te vertalen naar het Grieks. De bekendste vertaling is wel de Septuaginta. Tussen ongeveer 250 en 100 v. Chr. is de hele Tenach van de Israëlieten, wat nu voor ons het Oude Testament is, in de Griekse taal vertaald. Omdat een legende verhaalt dat dit door 70 (72?) Joden is gedaan in 72 dagen, wordt het de Septuaginta (LXX) genoemd. Deze Joodse vertalers hebben het Hebreeuwse woord 'gemeente' vertaald met het Griekse woord ekklesia.
Het Nieuwe Testament is voor het grootste deel oorspronkelijk in het Grieks geschreven. Ook de Griekse vertalers hebben gekozen voor het woord ekklesia.
Er is in het Nieuwe Testament een schriftgedeelte dat verwijst naar de vergadering in de woestijn. En daarin wordt het woord ekklesia gebruikt.

Handelingen 7:38  Deze is het, die in de vergadering [ekklesia] in de woestijn met de engel was, die tot hem sprak op de Sinaï, en met onze vaderen; en hij ontving levende woorden om die u te geven.

In Handelingen 7:38 lezen wij dat het volk Israël ten tijde van Mozes de 'vergadering in de woestijn' werd genoemd. Het Hebreeuwse woord qaahaal dat in het Oude Testament met 'gemeente' is vertaald, heeft dezelfde betekenis als het Griekse woord ekklesia (gemeente) in het Nieuwe Testament.
Dan is het vanzelfsprekend dat we dit woord ekklesia in het Nieuwe Testament gaan opzoeken.
Het komt 118 keer voor, te beginnen met Mattheüs 16:18:

Mattheüs 16:18  En Ik zeg u, dat gij Petrus zijt, en op deze petra zal Ik mijn gemeente bouwen en de poorten van het dodenrijk zullen haar niet overweldigen.

Simon is Petrus (steen), zegt Christus, maar – op zich zelf wijzend – zijn gemeente (ekklesia) zal Hij bouwen op deze petra (rots). De Heer in het Oude Testament wordt veelvuldig Rots genoemd. Op dezelfde Rots wordt in het Nieuwe Testament de ekklesia gebouwd. We bekijken nog een paar verzen waar de gemeenten van God worden genoemd.

1 Corinthe 1:2  aan de gemeente [ekklesia] Gods te Korinte, aan de geheiligden in Christus Jezus, de geroepen heiligen met allen, die allerwege de naam van onze Here Jezus Christus aanroepen, hun en onze [Here].

2 Corinthe 1:1  Paulus, door de wil van God een apostel van Christus Jezus, en Timoteüs, de broeder, aan de gemeente [ekklesia] Gods, die te Korinte is, met al de heiligen in geheel Achaje.

Galaten 1:2  en al de broeders, die bij mij zijn, aan de gemeenten [ekklesia] van Galatië.

Kolossensen 1:18  en Hij is het hoofd van het lichaam, de gemeente [ekklesia].

1 Thessalonica 1:1  Paulus, Silvanus en Timoteüs aan de gemeente [ekklesia] der Tessalonicenzen in God, de Vader, en de Here Jezus Christus: genade zij u en vrede!

Openbaring 1:11  zeggende: Hetgeen gij ziet, schrijf dat in een boek en zend het aan de zeven gemeenten [ekklesia]: naar Efeze, en naar Smyrna, en naar Pergamum, en naar Tyatira, en naar Sardes, en naar Filadelfia en naar Laodicea.

Gemeente duidt in al deze verzen op een groep mensen die verenigd zijn. Of het wel of niet een gemeente van God genoemd mag worden, is niet afhankelijk van het aantal mensen in de groep. Ook in de eerste eeuw kwam het voor dat een gemeente zo klein was dat ze in een huis bijeen kwam.

Romeinen 16:5  Groet insgelijks de gemeente [ekklesia] bij hen aan huis.

1 Corinthe 16:19  U groeten de gemeenten [ekklesia] van Asia. Vele groeten in de Here van Aquila en Prisca en van de gemeente [ekklesia] bij hen aan huis.

Kolossensen 4:15  Groet de broeders te Laodicea; ook Nymfa met de gemeente [ekklesia] bij haar aan huis.

Filemon 2  aan Apfia, de zuster, aan Archippus, onze medestrijder, en aan de gemeente [ekklesia] te uwen huize.

Al is ze nog zo klein, het blijft de gemeente van God. Nu kan het een plaatselijke gemeente betreffen, maar ook het gehele Lichaam van Christus, met inbegrip van alle kleine en grote gemeenten van God en individuele leden op aarde.

De conclusie

We komen tot de conclusie dat, als we naar de betekenis kijken van het woord 'kerk', dan kunnen we 'kerk' niet gebruiken in de naam van Gods gemeente, zoals door de wereld wordt gedaan. Zoals we hebben gezien, betekent kerk: 'van de heer'. Een letterlijke omzetting van de betekenis van 'Kerk van God' leidt tot onzin, namelijk: 'Van de Heer van God'. God heeft zijn auteurs van de heilige schrift geïnspireerd om het Griekse woord ekklesia te gebruiken. Hiermee wordt zowel de vergadering of gemeente in de woestijn – Gods volk – als de nieuwtestamentische gemeente aangeduid.

De Gemeente van God draagt Gods naam. Bewaar hen in uw naam, bad Jezus tot zijn Vader.

Johannes 17:11 2^e deel t/m 17:   … Heilige Vader, bewaar hen in uw naam, welke Gij Mij gegeven hebt, dat zij één zijn zoals Wij. Zolang Ik bij hen was, bewaarde Ik hen in uw naam, … Maar nu kom Ik tot U … Ik heb hun uw woord gegeven en de wereld heeft hen gehaat, omdat zij niet uit de wereld zijn, gelijk Ik niet uit de wereld ben. Ik bid niet, dat Gij hen uit de wereld wegneemt, maar dat Gij hen bewaart voor de boze. Zij zijn niet uit de wereld, gelijk Ik niet uit de wereld ben. Heilig hen in uw waarheid; uw woord is de waarheid.

In Uw naam betekent in ieder geval dat Gods heiligen zijn naam moeten dragen. Maar alleen de naam Gemeente van God is niet genoeg. In de naam van God betekent ook een volkomen gelijke gezindheid met God. De weg van geven van deze gemeente is in harmonie met Gods natuur, zoals Paulus schrijft in 2 Corinthe 6.

2 Corinthe 6:14-16  Vormt geen ongelijk span met ongelovigen, want wat heeft gerechtigheid gemeen met wetteloosheid, of welke gemeenschap heeft het licht met de duisternis? Welke overeenstemming is er tussen Christus en Belial, of welk deel heeft een gelovige samen met een ongelovige? Welke gemeenschappelijke grondslag heeft de tempel Gods met afgoden? Wij toch zijn de tempel van de levende God, gelijk God gesproken heeft: Ik zal onder hen wonen en wandelen, en Ik zal hun God zijn en zij zullen mijn volk zijn.

De naam Gemeente van God moet daarom voortdurend waargemaakt worden. God spreekt zelfs over zijn zonen als Hij het over de gelovigen heeft. Dat betekent dat Gods gemeente eigenlijk zijn gezin is. Vandaar de naam Gemeente van God.
Mensen nemen zelf een naam aan voor hun kerkgenootschappen, die ze zelf bedacht hebben. De Gemeente van God draagt de naam van de Vader en is niet bedacht door mensen.

<><><>

Terug naar de Home Page